Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

spur on

  • 1 spurði

    [sb̥ʏrðɪ]
    praet sg ind от spyrja

    Íslensk-Russian dictionary > spurði

  • 2 spurði

    from spyrja.

    Íslensk-ensk orðabók > spurði

  • 3 spurði

    praet. sing. indic. от spyrja

    Old Norse-ensk orðabók > spurði

  • 4 spur-dagi

    a, m. a speering, report, Sks. 86, Fms. x. 377; þann einn spurdaga höfum vér til þín, at …, Ld. 22, Fas. i. 266; eigi munu menn til slíkra ferða spurdaga haft hafa, Orkn. 278.

    Íslensk-ensk orðabók > spur-dagi

  • 5 óaðspurður

    [ou:aðsb̥ʏrðʏr̬]
    a

    Íslensk-Russian dictionary > óaðspurður

  • 6 forn-spurðr

    part., in the phrase, göra e-n fornspurðan at e-u, or göra e-t at e-m fornspurðum, to do a thing without asking one’s leave, Fas. i. 48.

    Íslensk-ensk orðabók > forn-spurðr

  • 7 hvati, örvun

    Íslensk-ensk orðabók > hvati, örvun

  • 8 keyra sporum

    Íslensk-ensk orðabók > keyra sporum

  • 9 spori

    * * *
    m. spur; keyra (ljósta, slá) hest sporum, to put spurs to a horse.
    * * *
    a. m. [A. S. spor, spora; Dan. spore], a spur, Nj. 82, Fms. vi. 424; slá (keyra, höggva) hest sporum, ix. 518, Gullþ. 68; spora-högg, Nj. 8; the oldest spurs were pointed (oddar), see Worsaae, No. 356.

    Íslensk-ensk orðabók > spori

  • 10 SPYRJA

    * * *
    (spyr, spurða, spurðr), v.
    1) to track, trace steps or footprints (hundar þeir, er vóru vanir at spyrja þá upp, er undan hljópust);
    2) to investigate, find out (þeir fengu hann eigi upp spurðan);
    3) to ask;
    G. spurði, hvat hann vildi þá láta at gera, G. asked what he wished them to do;
    with gen., spyrja e-n tíðenda, to ask tidings of one;
    spyrja e-n ráðs, to ask advice of, consult one;
    H. spurði margs ór brennunni, H. asked much about the burning;
    with preps., spyrja e-n af e-u, at e-u, at um e-t, um e-t, to ask one about a thing;
    spyrja at e-m, to inquire after one;
    spyrja e-n at nafni, to ask one his name;
    spyrja eptir, to ask, inquire (spurði hón eptir, hvat íslenzkra manna væri á skipi);
    spurði Höskuldr dóttur sína ekki eprit, H. did not ask his daughter’s consent;
    4) to hear, be informed of (spyrja sönn tíðendi);
    Snorri spyrr nú, hvar komit málunum, now S. hears how the causes stood;
    spyrja til e-s, to get inelligence as to, hear of (síðan hefi ek aldri til hans spurt);
    5) refl., spyrjast, to be heard of or reported, to get abroad;
    til Þórveigar spurðist þat, at hon lá hætt, it was told of Th. that she was very ill;
    impers., mér spyrst á þann veg, I am told;
    hefir til þessa skips aldregi spurzt, nothing has since been heard of this ship;
    spyrjast fyrir um e-t, to inquire about (þeir spurðust þá fyrir um ferðir Ólafs konungs);
    recipr. to ask one another (spyrjast tíðenda).
    * * *
    pres. spyr, spyrjum, pl. spurði; subj. spyrði; imperat. spyr, spyrðú part. spurðr, spurt: a part. spurnum, as from a strong verb spurinn, Sks. 12 B. In mod. usage sounded as with u throughout, thus, infin. spurja; pres. spur; imperat. spurðu: with neg. suff. spyrjattu ( speer thou not), Fas. i. (in a verse): [spor; A. S. spurian; Scot. and North. E. speer; Germ. spüren; Swed. spörja, spörge.]
    B. To track, trace steps or footprints; nú er maðr stolinn fé sínu, ok sér hann manna-farveg liggja frá garði, þá skal hann … spyrja til garðs manns, Gþl. 539; með hundum, er því vóru vanir at s. þá upp er undan hljópusk, Ó. H. 247, Hom. 159.
    2. metaph. to track, investigate, find out (Germ. aufspüren): ok er engi likari til enn annarr, þá skolu ölhús-menn morð spyrja, N. G. L. i. 62; en erfingi spyri morð ef hann kann eptir koma, ii. 215; þá spyri erfingi morðs (morð), i. 309, but this sense is old and obsolete: s. upp, to find out; þeir fengu hann eigi upp spurðan, Sturl. ii. 125.
    II. to speer, ask, absol. or with gen.: spyrja lögspurning, Grág. i. 21; Gunnarr spurði, hvat hann vildi þá láta at gera, Nj. 100: þeir spurdu hvat þar væri komit. Fms. i. 9:—with gen., s. e-s, to enquire after; spyrr konungr margra tiðinda, iv. 192: hann spurði margs ór brennunni, Nj. 213, passim: to request, spyrja síðan alla lögréttu menn, Grág. i. 8.
    2. with prepp.; spyrja at e-u or spyrja e-n at e-u, to speer or ask after; spurði hann at Ástriði ok syni hennar, Fms. i. 70; s. at þingfesti manna, Grág. i. 19: spyrr Sigvaldi at ferðum Ólafs, Fms. x. 226, Gþl. 221; konungr spurði hann at nafni, speered at him for his name, Nj. 6:—s. eptir, spurði Höskuldr dóttur sína ekki eptir, did not ask her, ask her consent, Ni. 17; spurði Fjönir eptir bræðr sína, F. asked after his brothers. Fms. xi. 44; s. eptir e-n, to enquire after, i. 263, iv. 32, Eg. 89:—s. e-n um e-t (= eptir e-u), þeir spurðu Gunnar um fundinn, Nj. 100.
    3. to hear, be informed of (Germ. erfahren): þat spyrja synir Haralds, Fms. i. 18; þat spyrr Bárðr at …, Eg. 31; Snorri spyrr nú hvar komit er málunum, Nj. 244, passim: s. til e-s, to get intelligence as to; þeir spurðu til Birkibeina, Fms. ix. 224; Gregorius spurði til þeirra þar sem hrita Saurbæir, vii. 270; spurði hann til Sóta, at hann var farinn suðr, Nj. 7.
    III. reflex. to be reported, get abroad; skipkváman spyrsk, Nj. 5; tíðendi spyrjask, 25, 85; til Þorveigar spurðisk þat, at hón lá hætt, it was told of Th. that she was very ill, Korm. 164; hefir til þess skips aldregi spurzk, nothing has since been heard of this ship. Nj. 282: impers., mér spyrsk á þann veg, I am told, Eg. 20: spyrjask fyrir um e-t, to enquire, Ld. 226, Hkr. ii. 333: spyrjask um vandliga, id., Sks. 284.
    2. recipr. to ask one another; spyrjask tíðenda, Nj. 227, 228, Eg. 547.
    3. part., svara spurnum hlut, Sks. 12 B.

    Íslensk-ensk orðabók > SPYRJA

  • 11 HVAT

    (old gen. hvess, dat. hví), neut. pron.
    I. int. pron.
    1) what (h. sýnist þér ráð?); h. er þér, Hjálmar? what is the matter with thee, H.?; expressing wonder, what sort of? (h. Øgmundr ertu?); with gen., h. er þat fira, flagða, drauma, fiska? what sort of men. witches, dreams, fishes? h. manna ertu? what sort of a man art thou?; with dat., hann spurði, h. mönnum þeir væri, what kind of men they were;
    2) implying an answer in the negative, to what end? of what use? (h. skal rögum manni langt vápn?)
    3) how, = hve, hversu; fréttir hann nú, h. liði bónorðs-málum, how the was going on;
    II. indef. pron.
    1) each, every; h. at öðru, ‘each with the other’, everything; þat lið, er honum fylgdi, flýr sér hvat, scattered in all directions; h. bíðr sinnar stundar, there is a time for everything;
    2) = hvatki, with the relat. part. ‘er (es)’ or ‘sem’; h. sem or h. es, whatsoever;
    3) with compar., ever so much; hann var til hans h. betr en til sinna barna, he was ever so much kinder to him than to his own children.
    * * *
    neut. pron. of an obsolete hvar; for the other kindred forms see hverr, hví, and hót.
    A. Interrog. direct and indirect, what; eiga at bíða hvat ek skal á kveða, Nj. 3; vita, hvat hann skal við kveða, Hm. 28, Vþm. 55; veit ek eigi hvat til annars kemr, Band. 36 new Ed., passim.
    β. = Germ. was für ein …? North. E. what for a …? for what sort of a …? expressing wonder or the like; hvat Ögmundr ertú, what sort of an O. art thou? Fas. ii. 534; hvat fé er þat? Nj. 55: indirectly, þeir vissu eigi hvat lið þat var, Hkr. i. 268.
    2. with gen., hvat er manna þat mér ókunnra? Vtkv. 5; hvat er þat fíra, flagða, drauma, fiska, what sort of men, witches, dreams, fishes? Alm. 2, 5, Skv. 2. 1, Fsm. 2, Em. i; hvat mun enn verða æfi minnar? Skv. 1. 12, 14, 18; hvat manna ertú, what sort of a man art thou? Fms. ix. 55; hvat kvenna ertú? Dropl. 4; hvat karla er þat? Fms. vii. 152; hvat íþrótta er þat? Edda 31; hvat undra varð þess? 623. 35: indirect, hann spurði hvat manna Hallfreðr var, Fms. ii. 54, vii. 166; hvat sveina þat myndi vera, x. 219; hann spurði hvat væri ráðs hennar, he asked what she intended to do, i. 186; hvat hann vildi ráða sinna, vii. 154; spurði hvat veðrs væfi, Bjarn. 54.
    β. with dat., hvat liði er þetta? Fms. ix. 50; hvat rani var þat? Ísl. ii. 142; hvat húsi stendr þar? Hkr. iii. 187, Stj. 626, 650: indirect, spurði hvat mönnum þeir væri, Eg. 162; hann spyrr hvat mönnum þeir sé, Fær. 64; vita hvat mönnum þeir væri, Hkr, i. 268; hvat erendum, Fs. 11; er hestrinn kenndi hvat hrossi þetta var, Edda 26; Þá þóttisk þórr skilja hvat látum verit hafði um nóttina. 29; hvat matvistum, Str. 81.
    3. what, why, how? in asking, denoting surprise, indignation, or expecting an answer in the negative, Lat. numquid? hvat skal rögum manni langt vápn, to what use? hvat skaltú sveinn í sess minn? Eg. (in a verse); hvat hæfir ykkr með mér at vera? Stj. 420; hvat þarftú at spyrja at nafni minu? 399, 410, 476; hvat ek veit, segir Gunnarr, hvárt …? Nj. 85; hvat mun ek þat vita, how should I know that? Bs. ii. 104.
    4. how = hve; fréttir hann nú hvat liði bónorðs-málum, Ld. 92; hvat hlýðnir landsmenn vóro, Íb. 16; hvat grimm, how cruel! Mar.
    5. causal, why? hvat spyrr þú mik? Hom.; hvat lystr þú mik? id., freq.
    B. Indef. pron. each, every, with the particle er (es) or sem, whatso- ever; hvat sem, or hvat es, whatsoever; hvat dýr sem er, Gþl. 457, Fms. vii. 29; hvat sem hann kostaði til, Edda 29; hvat fjarlægr sem…, howsoever remote…, Stj. 93: with suffixed es, hvaz or hvats, id., see er, p. 131.
    2. with the possess, pron. sinn; hvat bíðr sinnar stundar, Lat. horam quodque suam expectat, there is a time for everything, Nj. 79; flýr sér hvat, they run each his own way, i. e. were scattered in all directions, Fms. x. 268.
    3. hvat af öðru, from one to another, in succession, Fms. i. 128; hvat af hverju, ‘what from which,’ i. e. soon; hans er von hvað af hverju, he is expected every moment, (mod.)
    4. with compar. ever so much; hann var til hans hvat betr enn til sinna barna, he was ever so much kinder to him than to his wn children, Ld. 304.
    II. as interj., hú, há, eðr hvat! Sks. 365 B; vaknaði hann alltrautt ok mælti nær í úvitinu, hvat! hvat! Fms. ix. 24.

    Íslensk-ensk orðabók > HVAT

  • 12 MEGA

    (má, mátta, mátt), v.
    1) to be able to do, with acc.; eigi eru Asynjur úhelgari ok eigi megu þær minna, they are not less powerful; svá at vér mættim ekki, so that we could do nothing; m. betr, to be the stronger; m. við e-m, to be able to withstand one (hann mun ekki m. einn við mörgum); skulu mikit þín orð m. við mik, thy words shall have much weight with me;
    2) of health; m. vel, to be well; m. lítt, illa, to be poorly (hann spurpi, hversu hann mætti. — Eigi má ek nú vel, sagði hann); m. e-m, to do for one (má yðr þat, er yfir margan gengr);
    3) with infin., to be able; mátt þú sjá hana, ef þú vill, thou canst see her, if thou wilt; hann mátti ekki mæla, he could say nothing;
    4) to be permitted, allowed (hann mátti aldri tala til Kjartans, svá at Þorkell var hjá); nú man eigi m. sitjanda hlut í eiga, one must not remain sitting, be inactive;
    5) ellipt., the verb being understood (lemja man ek bogann, ef ek má); ferr þat sem má, go that as it may; má, at, it is possible that; þeir spurðu hversu þat mætti, how that could be.
    * * *
    pres. in a pret. form má, mátt, má; plur. megum, megut, megu, later and mod. megit, mega; pret. mátti; subj. pres. megi, pret. mætti; part. mátt; with suff. má’k = má ek, Og. 33; mætta’k = mætta ek, Þkv. 3; máttú = mátt-þú, passim: with neg. suff. pres. 1st pers. má’k-a, I cannot, Stor. 18; má’k-at ek, Am. 12; má’k-a’k, 52; má’kk-at-ek, Hallfred (Fs. 107): pret. mátti’g-a’k, I could not, Og. 32: [Ulf. magan = δύνασθαι; A. S. magan; Engl. may, might; Germ. mögen; Dan. maae.]
    B. To have strength to do, avail; svá at vér mættim ekki, so that we availed not, Am. 17; mega betr, to be the stronger, Karl. 423; allt má þó nauðigr skyldi, a saying, i. e. necessity is a great schoolmaster, Sturl. iii. 255; eigi megu þær minna, they are not less powerful, Edda 13; hverr er sá Guð, eða hvat má hann? 2: with dat., mega við e-m, to be able to withstand one; hann mun ekki mega einn við mörgum, Art. 22; ekki má við marginum, none can withstand the many, Fms. xi. 278; mega sér, var honum haldit til vinnu þegar er hann mátti sér nokkut, as soon as he grew strong, had any strength, Bs. i. 35; skulu mikit þín orð mega við mik, thy words shall go for much, Nj. 175; jafnmikit mega níu momentur ok tólf, Rb. 458.
    2. of health, like Lat. valere; mega vel, to be well; mega ílla, lítt, to be poorly, and so on; Komtú í Hitardal? segir Sturla—Já, sagði ferðamaðr—Hversu mátti Þorleifr?—Vel mátti hann, ok því var betr, at hann mátti vel, Sturl. i. 89; Hallr spurði, hversu þær mætti,—Harðla vel megum vit, Fms. ii. 201; hann var spurðr hversu hann mætti,—Má ek harða ílla, vi. 237; hann spyrr at Sigvalda, honum er sagt, at hann mátti lítið, xi. 102; hann spurði hversu hann mætti,—Eigi má ek nú vel, sagði hann, Bs. i. 182:—to do for one, má yðr þat er yfir margan gengr, it will do for one, what all others must bear, Eb. 168.
    II. followed by an infinitive, to be able; mátt þú sjá hana ef þú vill, thou canst see her if thou wilt, Nj. 3; þóttusk menn eigi mega leita hans, Eg. 230; at hann mætti fá sæmd sína, Fms. vi. 398; allt þat hann má miðla, Grág. i. 250; fé máttu þeir ekki bjarga, Nj. 267; hann mátti ekki mæla, Band. 14; sá einn hlutr var svá, at Njáli féll svá nær, at hann mátti aldri úklökvandi um tala, Nj. 171; þaðan sem þú mátt vel eta, 75; litlar sögur megu ganga frá hesti mínum, 90; fá mættim vér betr; landtöku, id.; í öllu er prýða má góðan höfðingja, Fms. x. 230; dyrr þær er ganga mátti upp í húsit, Eg. 421; svá at hann mátti kveða um morguninn, id.; má vera, it may be, Nj. 75: hvat megi! as adverb, hvat megi til vita! nema þér vilit bíða vár hér, may be ye will wait here for us, Band. 40 new Ed.; hvat megi vinna okkrum ástum? Konnak; and so in countless instances.
    2. to be permitted, allowed; hann mátti aldri tala til Kjartans svá at Þorkell væri hjá, Ld. 232; halda máttú þessu sæti þótt hón komi sjálf til, Nj. 6; graut má göra hvárt er sygnt er eða heilagt, N. G. L. i. 349; kynfylgju spell, svá at hann má eigi ( cannot) lag eiga við konu sína, þá megu þau ( then they may) skiljast, H. E. i. 248; nú man eigi mega sitjanda hlut í eiga, in that case one must not remain sitting, be inactive, a looker on, Nj. 110; hann kvað þat eigi mega (that would not do, not be lawful) er maðr var sekr orðinn, 117.
    3. ellipt., the verb göra or vera being understood; lemja man ek bogann, ef ek má (viz. göra þat), Fms. x. 362; þat má vel, sagði Özurr. I may as well do so, I will, Nj. 6, Barl. 2, 4, 25: ef svá má (viz. vera), if so be, Grág. i. 411: the saying, ungr má en gamall skal, the young may, the old must (die); nálgastú mik ef þú megir, if thou canst, Gm.; þeir spurðu, hversu þat mætti, Fms. ix. 239; ok má (it may be, perhaps), at hans menn fari á land, Fbr. 74 new Ed.; en þá, verðr eptir þat sem má, leave the rest to luck, Gullþ. 7; ferr þat sem má, fare that as it may, go that as it may, Nj. 38; en þat mætti (viz. vera) at vér vikim þá skammt inn at leginu, Fms. vii. 361; má ok, at sumir sé vinhollir nokkut, ix. 331; má, at hana hendi eigi slík úgipta í annat sinn, Nj. 23; má, at ek leiti þagat vináttu. Fms. vi. 399: the ellipt. mættim (hafa), ix. 239 (lines 17, 18), is a mere slip.
    III. part. megandi, availing, mighty, strong; athafnarlauss ok ekki megandi, listless and of no avail, Fms. iii. 154; fylldi hann þat heit, er hann var megandi maðr, as soon as he grew to be a man of might, Bs. i. 791; lítt megandi, ‘of little main,’ feeble, helpless, Vsp. 17; ú-megandi, poor, destitute; cp. ú-magi.

    Íslensk-ensk orðabók > MEGA

  • 13 spyrja

    v. слаб. -ja-; praes. spyr, pl. spyrjum; praet. spurða, pl. spurðum; conj. spyrða; pp. spurðr, spurt
    1) выслеживать, идти по следам

    með hundum, er því vóru vanir at spyrja þá upp, er undan hljópust — с собаками, приученными к тому, чтобы выслеживать беглецов

    3) (e-n e-s, af e-u, at e-u, at um e-t, um e-t) спрашивать (кого-л. о чём-л.), осведомляться, справляться (у кого-л. о чём-л.)

    Gunnarr spurði, hvat hann vildi þá láta at gera — Гуннар спросил, что ему теперь делать, Nj. 65

    spyrja e-n tíðenda — спрашивать кого-л. о новостях

    spyrja e-n ráðs — просить совета у кого-л., советоваться с кем-л.

    * * *
    гл. сл. - ja- спрашивать; узнавать
    д-а. spyrian, д-в-н. spurien чувствовать (н. spüren), ш. spörja спрашивать, д. spørge то же, нор. spørre то же; к spor

    Old Norse-ensk orðabók > spyrja

  • 14 gegna

    (-da, -t), v.
    1) to go against, meet (gegna e-m);
    2) to suit one, be meet for one;
    velit þat er yðr gegnir, choose what best suits you;
    3) to signify, mean, matter;
    spurði, hverju gegndi úgleði sú, er hann hafði, asked what his sadness meant;
    sumir mæltu í móti ok kváðu øngu gegna, some denied it, and said it was of no use;
    meira en hófi gegnir, more than is due, above measure;
    gegna tíðendum, to be of importance;
    svá at mörgum hundruðum gegndi, so that it amounted to many hundreds.
    * * *
    d, [Germ. begegnen, cp. gegn, the adv.], to go against, meet, encounter; hann hafði þar mikit lið ok skyldi g. Birkibeinum, Fms. vii. 324; g. þeim er á sund hlaupa, ix. 22; skyldu þeir g. um njósnir ok annask vegu alla, Sturl. iii. 236.
    II. metaph.,
    1. to meet an engagement, to pay, discharge; ef hann á bú, þótt hann gegni eigi tillögum, though he pays no rates, Grág. i. 160; þá á hón at g. þriðjungi ( take the third part of the charges) fyrir ómaga þeirra, 337; ok skal hann þá g. (account, redress) við hinn ef landsleigur væri minni en verðit, ii. 239: as a law term, of a duty, to meet, discharge; but also of rights, to be entitled to; þá g. börn beggja arfi, N. G. L. i. 33; ok g. réttum öllum, 55; g. kostnaði, Fms. viii. 371: to pay, g. þingfarar-kaupi, Grág. passim, Ísl. ii. 344, Íb. ch. 10; g. skyldu sinni, to do one’s duty:—g. líkum, ok syngja sálu-messu, to meet the bodies, of the officiating clergyman, N. G. L. i. 390.
    2. to suit one, be meet for one; velit þat er yðr gegnir, choose what best suits you, 623. 30; leyfi þér honum at fara sem honum gegnir bezt, Nj. 10, Fms. viii. 102; þat man bezt g. ( be meetest) at þín ráð sé höfð, Nj. 24, Fs. 155; kjöri hann þat af er betr gegndi, Fms. i. 202; mun þat betr g., it will do better, iv. 209; ok mun mér þat allvel g., 237; hve ílla mönnum gegndi ( how ill it suited men) at fara, Íb. 8; þann kost er þér gegnir verr, Fs. 134; þá gegnir þat, it is fit, Sks. 433.
    3. to signify, mean, matter; ok spurði, ef hann vissi nökkut hverju gegndi, if he knew what was the matter, Eg. 53; spurðu hverju at gegndi um ferðir hans, Rd. 237; spurði, hverju gegndi úgleði sú er hann hafði, asked, what his sadness meant, Eg. 518; spyrr, hverju gegndi þyss sjá eða kliðr, Gísl. 56; sumir maeltu í móti, ok kváðu öngu g., some denied it, and said it went for nothing, Nj. 25; Háls kvað þat mundu öngu g., Rd. 237; það gegnir furðu, it means a wonder, it is astonishing; hví gegnir (what means?) þetta atkvæði? 656 B. 5; er helzt sá at ráði gegndi, i. e. where he saw that there was reason in it, Fms. vii. 257; g. tíðendum, to be of importance, of great consequence; séð hefi ek þat er ek ætla tíðendum muni g., Ld. 272; meir en hófi gegnir, more than is due, above measure, Fms. vii. 132; er viti gegnir, which has sense or meaning, Al. 6; um hluti þá er íþróttum gegndi, which imply or can be called art, Ó. H. 102:—of numbers, to amount to, svá at mörgum hundruðum gegndi, so that it amounted to several hundreds, by many hundreds, Fas. iii. 356; svá náttum gegndi, i. e. several nights, Ld. 304, v. l.; at degi einum vas fleira en heilum vikum gegndi í tveim misserum, i. e. that in a year there is one day over the complete number of weeks, Íb. 7: with gen. (rare), mér þyki tvennra vandræða g., it is a double difficulty, i. e. on both sides, Grett. 143 A.
    4. to answer, reply, freq. in mod. usage, with dat. of the person and the reply; hann gegnir öngu, he gives no reply; hann gegnir mér ekki, he does not answer me.
    β. to yield, be obedient; hann gegnir öngum, he obeys none, is cross and disobedient, freq. in mod. usage.

    Íslensk-ensk orðabók > gegna

  • 15 VALDA

    do
    * * *
    (veld, olla or volda, valdit), v.
    1) to wield, with dat.; ef ek em svá ústerkr, at ek má eigi v. sverðinu, that I cannot wield the sword;
    2) to rule over; en þar Heimdall kveða v. véum, there they say H. rules over the fane;
    3) to cause, be the cause of, with dat. or absol. (eigi vissu menn, hvat því olli); þessu mun Svanr v., this must be Swan’s doing.
    * * *
    pres. veld, pl. völdum, valdit, valda: pret. olli, ollir, olli; olli ofrausn stillis, in a verse of A. D. 1066, as also by Ari, Íb. 7: in alliteration as a vowel, einn þú því ollir, ekki …, Am. 80; a pret. voldi or oldi also occurs, for references see B: subj. ylli, also voldi, vildi, see B; imperat. vald: with neg. suff. vald-at-tu, cause thou not, Gísl. (in a verse); veldr-at, Nj. 61: part. valdit: a mod. verb has been formed from the pret. olli,—olla, olli, ollat, olla being used of to cause, valda to be able: [Ulf. waldan, ga-waldan = to rule; A. S. wealdan; Engl. wield; O. H. G. waltan; Germ. walten; Dan. vold; cp. Lat. valere.]
    B. To wield, with dat.; ef ek em svá ústerkr, at ek má eigi valda sverðinu, if I be so weak that I cannot wield the sword, Ó. H. 209; þær byrðar er vér megum eigi valda, Greg. 65; meðan ek má vápnum valda, Ld. 170; hvern þann mann er vápnum mátti valda, Stj. 611.
    2. to rule; en þar Heimdal kveða valda véum, where Heimdal reigns, resides, Gm. 13 (cp. Ulf. garda waldands = οἰκοδεσπότης).
    II. to cause, with dat. or absol.; ok þat olli, Íb. 7; vér því völdum er þú velli hélt, Hkm. 12; ekki veldr því, Stor. 2; Þorvaldr veldr því, Nj. 18; þessu mun Svanr valda, 21; hvat þat valdit mundu hafa, at …, 75; spurði hvat vyldi úgleði hans, Fms. vii. 106 (olli, v. l.); þeir hinir sömu er því voldu, ix. 280; eigi vissu menn hvat því voldi, 282; spurði hvat úgleði hans ylli, Eg. 322; spurði hverr því olli, Ísl. ii. 160; olli þat því, at …, Eg. 400; hón frétti hvat voldi hans úgleði, Art. 5; þat voldi því, at …, Stj. 91; því voldi breiskleikr, 548, Post. (Unger) 21; spurði hverr því volli, Sturl. ii. 60; sá er úskilum volli, Hom. 45; at þeir hefði mestu um valdit, Hkr. ii. 395; þau ullu (i. e. ollu) lífláti hans, Rb. 414; þeir vissu hverir valdit (ollat Ed. from a paper MS.) höfðu, Lv. 8; þat oldi úgagni því er vér fengum, Blanda (vellum); ok voldi þat því mest, at …, Fms. viii. 197, 292; þat voldi at íss var í stallinum, ix. 386 (volli and olli, v. l.): sayings, sjaldan veldr einn ef tveir deila, 508; eigi veldr sá er varar annan (veldrat sá er varir, Nj.), Hrafn. 6; sá veldr mestu er upphafinu veldr; sá skal hýðing valda ( execute) er heimskastr er á þingi, N. G. L. i. 349.
    III. part. valdandi, a wielder, ruler; Dróttinn sá er alls er valdandi, Hom. 100; hvárki vitandi né valdandi þessa verks, Fms, ix. 42; alls-valdandi, yfir-valdandi; [cp. A. S. Bret-walda.]

    Íslensk-ensk orðabók > VALDA

  • 16 spyrja

    v (acc/gen)(spyr, spurði, spurðum, spurt)
    1. ptát se
    Ég spurði ekki að því.
    spyrja e-n út úr - (vy)zkoušet (vědomosti ap.)
    2. zeptat se, dotázat se, informovat se
    spyrja frétta - ptát se, co je nové
    spyrjast- (refl) - rozšířit se (zpráva ap.)
    Þetta spurðist til landsins.

    Íslensk-tékknesk orðabók > spyrja

  • 17 spyrja

    [sb̥ɪrja]
    spyr, spurði, spurðum, spurt [sb̥ʏr̥tʰ]
    1. vt
    1) ( e-n e-s, e-n að e-u, um e-ð) спрашивать (кого-л. о чём-л.)

    spyrja e-n að heiti — спрашивать кого-л., как его зовут

    spyrja e-n ráða — спрашивать совета у кого-л.

    spyrja til e-s — услышать [узнать] о чём-л.

    □
    1)

    þegar þessi tíðindi spurðust — когда об этом узнали, когда это стало известным, когда эти новости распространились

    □

    Íslensk-Russian dictionary > spyrja

  • 18 EF

    if
    * * *
    I)
    (older form if), conj.
    1) if, in case (aldri hefðir þú í borgina komit, ef ek hefða vitat); in poetry generally with subj.; vega þú gakk, ef vreiðr séir (sér), if thou be wroth;
    2) = hvárt, if, whether (Egill spurði, ef hann vildi upp ór gröfinni);
    3) as a relat. part., sá ef = sá er (rare).
    n. doubt; ef er á e-u, it is doubtful; ekki er til efs, at, it cannot be doubted that; útan ef, without doubt.
    * * *
    A. neut. subst., older form if, Barl. 114, 124, Hkv. l. c., Vellekla l. c., Hkv. Hjörv. 33:—doubt, used in plur., hver sé if, what doubt can there be? Vellekla: it still remains in the phrase, mér er til efs, I doubt; en þar sem ef er á, wherever it is doubtful, K. Á. 28; hvervetna þar sem ef er á nokkuru máli, 204; ekki er til efs, at þeir menn ríða at grindhliði, it cannot be doubted, that…, Lv. 19; sæmilig til efs, dubiously good, rather had, Vm. 55; utan ef, without doubt, Fms. vii. 37, Stj. 421; fyrir utan allt ef, H. E. i. 519, Barl. l. c.
    B. conj. [Goth. ibai; A. S. and Scot. gif; Engl. if; O. H. G. ipu; Germ. ob; lost in Swed. and Dan.]:—if, in case; en ef þit eigit erfingja, Nj. 3; ef eigi ( unless) væri jafnhugaðr sem ek em, 264; ef þú átt þrjár orrostur við Magnús konung, Fms. vi. 178; ef hann er varmr, if he is warm, 655 xxx. 1: very freq. as a law term = in case that, Grág., N. G. L.; en ef þeir gjalda eigi, þá, i. 127; en ef (MS. en) þeir vilja eigi festa, id.
    β. in poetry often with subj. (as in Engl.); inn þú bjóð, ef Eiríkr sé, if it be Eric, bid him come in, Em. I: nálgastu mik, ef þú megir, if thou may’st, Gm. 53; vega þú gakk, ef þú reiðr sér, if thou be wroth, Ls. 15; ef Gunnars missi, Akv. 11; ef hann at yðr lygi, Am. 31; ef sér geta mætti, Hm. 4; heilindi sitt ef maðr hafa nái (better than nair), 67: ellipt. passages where ‘if’ is omitted, but the subj. retained, v. Lex. Poët.; skór er skapaðr illa eðr skapt sé rangt (= ef skapt sé rangt), Hm. 127; but indic. sometimes occurs, ef hann freginn erat, 30; ef þitt æði dugir (indic.) ok þú Vafþrúðnir vitir (subj.), Vþm. 20: in prose the subj. is rare, and only in peculiar cases, e. g. nú munu vér á þá hættu leggja, ef (if, i. e. granted, supposed that) ek ráða ok binda ek við hann vináttu, Fms. iv. 82; ok bæta um þat, ef konunginum hafi yfirgefizt, xi. 283; þat var háttr Erlings, ef úvinir hans kæmi fyrir hann, vii. 319; en skotið á þá, ef þeir færi nær meginlandi, viii. 419; ef ek lifi ok mega’k ráða, Edda 34.
    II. if, whether, Germ. ob, with indic. or subj.; sjá nú, ef Jakob leysir hann af þessum böndum, 655 xxx. 3; þá spyrr Frigg, ef sú kona vissi, then Frigg asks, if the woman knew, Edda 37; hann kom opt á mál við konung, ef hann mundi vilja bæta Þórólf, Eg. 106; Egill spurði, ef hann vildi upp ór gröfinni, 234; at Bölverki þeir spurðu, ef hann væri með böndum kominn, Hm. 109; hitt vil ek fyrst vita, ef þú fróðr sér, Vþm. 6; vittu ef þú hjálpir, see if thou canst help, Og. 5:—this sense is now obsolete, and ‘hvárt’ (hvort) is used

    Íslensk-ensk orðabók > EF

  • 19 HVÍ

    1) an old dat. of ‘hvat’; þá spurði Hallr, hví þat sætti, then H. asked what was the matter; fyrir hví, why, wherefore (fyrir h. biðr þú eigi lækningar?);
    2) adv. why? = fyrir hví (hví ertu svá fölr?).
    * * *
    prop. a dat. of an old and partly obsolete pron. hvat, [see hvat and hverr]:—Lat. cui, for what:
    I. interrog., þá var séð yfir hví stafrinn hafði búit, 655 iii. 2; kviðr berr hví hann orkar, of what it is capable, Grág. i. 252; at hví neyt sé, w hat it is good for, ii. 260; þá spurði Hallr hví þat sætti, H. asked what was the matter, Fms. ii. 193; hví sætir hark þetta ok hlaup? Ó. H. 109; fyrir hví, wherefore? (in vulgar Engl. still, for why?), fyrir hví biðr þú eigi lækningar? 222; spurði hann fyrir hví þeir væri þar? Eg. 375, Eluc. 4: with compar., hví verri, how much the worse, quanta pejor; skulu búar telja hví hann var þá verri at hafa er hann var sjúkr en þá er hann tók vistina, Grág. i. 155, 475.
    II. indef. any; Guð mun við hví (= hverju) faðerni ganga, er hann játar oss í skirninni, 655 i. 2.
    B. Adverb interrog., prop. ellipt. [cp. Goth. du hwe = διατί; A. S. hwi; Engl. why; Germ. wie]:—why? (see fyrir hví above); hví freistið mín? Vsp. 22; hví þú einn sitr? Skm. 3; hví sitið? Gk. 2; hví þá, why then? Vþm. 9, Ls. 47 is dubious; hví þykkir dóttur minni svá íllt vestr þar? Nj. 11; hví skal eigi þegar drepa hann? Eg. 414; eigi veit ek hví þú gengr með slíku máli, 523; mun ek ákveðit gera hví þannig er til skipt, Ísl. ii. 346: hví-ligr, adj. (q. v.), Fms. x. 107: hví-likr, adj. = Lat. qualis, (q. v.)
    2. with subj.; hví um segjak þér? Skm. 4; hví þú vitir? Vþm. 42; hví sé drengr at feigri? Km. 22.
    3. = hve, instrumental, Skm. 17, (q. v.).

    Íslensk-ensk orðabók > HVÍ

  • 20 MÁTTR

    (gen. máttar, dat. mætti), m.
    1) might, strength; var mér alls máttar ( I had to use all my strength) áðr ek kom henni upp;
    2) strength, health; reiðuliga svaraði hón, of nökkurr spurði at mætti hennar, if any one asked how she was; er at leið mætti hans, when he began to sink.
    * * *
    m., máttar, dat. mætti, pl. mættir; [Ulf. mahts = δύναμις; A. S. meaht; Engl. might; O. H. G. maht; Germ. macht; Dan. magt]:—might, strength: allit., trúa á mátt sinn ok megin, Fms. i. 35: er at þessu orðinn svá mikill m. ( it has come to such a pitch) at hér eru við vafðir margir ríkis-menn, Fms. xi. 264; ok allir mættir hræðask, 623. 26: value, Skálda 175, 176; var mér alls máttar ( I had to use might and main) áðr ek kom henni upp, Fms. iii. 74.
    II. strength, health; ílla ertú leikinn, sé ek at eigi er máttrinn mikill, Fb. ii. 388; jarl hafði fengit harða sótt ok kölluðu hættligan mátt hans, Fms. ix. 390; hann hefir mál sitt, en þó máttr sem minnstr, xi. 102; hón spurði hversu þá skyldi mætti manns komit vera er heita skal fyrir manni, Bs. i. 69; en þóat máttrinn þyrri mjök, 175; ek lá fyrr í sótt með litlum mætti oleaðr, 110; síðan fór hann heim með litlum mætti, 144; er at leið mætti hans, when he began to sink, Fms. viii. 258; hón svaraði reiðuliga ef nokkurr spurði at mætti hennar, Ld. 14; hón leiddi mjök at fréttir um mátt Halldóru, Sturl. i. 200; cp. van-máttr, weakness.
    COMPDS: máttdreginn, máttfarinn, máttlauss, máttleysi, máttlítill.

    Íslensk-ensk orðabók > MÁTTR

Страницы

См. также в других словарях:

  • SPUR — SPUR, auch S. P. U. R., war eine avantgardistische Gruppe bildender Künstler, die 1958 in München gegründet wurde. Sie leistete einen wichtigen künstlerischen und mit ihrem Manifest auch theoretischen Beitrag zur deutschen Avantgarde nach 1945.… …   Deutsch Wikipedia

  • Spur — Spur, n. [OE. spure, spore, AS. spura, spora; akin to D. spoor, G. sporn, OHG. sporo, Icel. spori, Dan. spore, Sw. sporre, and to AS. spor a trace, footstep, spyrian to trace, track, examine, and E. spurn. [root]171. Cf. {Sparrow}, {Spere},… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • spur — spur; spur·blind; spur·less; spur·ling; spur·ri·er; spur·ry; spur·tive; spur·tle; spur·rey; …   English syllables

  • Spur — Spur: Das altgerm. Substantiv mhd. spur, spor, ahd. spor, niederl. spoor, aengl. spor, schwed. spår ist im Sinne von »Tritt, Fußabdruck« verwandt mit ahd. spurnan »spornen«, aengl. spurnan »anstoßen, verschmähen« und aisl. sporna, sperna »treten …   Das Herkunftswörterbuch

  • spur — [spʉr] n. [ME spure < OE spura, akin to Ger sporn < IE base * sp(h)er , to jerk, push with the foot > SPURN, Sans sphurāti, (he) kicks away, L spernere, lit., to push away] 1. any of various pointed devices worn on the heel by the rider… …   English World dictionary

  • Spur 1 — Spur I Gartenbahn in der Miniaturlandschaft des Bekonscot Model Village (England) Spur I Tin Plate Spielzeugeisenbahn der Firma Märklin Die Nenngröße I ( …   Deutsch Wikipedia

  • Spur — Sf std. (8. Jh.), mhd. spür, spur f./n., ahd. spur n., mndd. spor, mndl. spor n Stammwort. Aus g. * spura n. Spur , auch in anord. spor, ae. spor n. Ableitung aus dem unter Sporn behandelten g. * spur na Vst. treten , also eigentlich Tritt .… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • Spur — Spur, Spurweite (gauge; écartement des rails; scartamento), die gegenseitige Entfernung der beiden zu einem Gleis gehörigen Schienenstränge senkrecht zwischen den Innenkanten der Schienenköpfe, u.zw. nach den T.V. 14 mm unter Schienenoberkante… …   Enzyklopädie des Eisenbahnwesens

  • spur — (n.) O.E. spura, spora (related to spurnan to kick, see SPURN (Cf. spurn)), from P.Gmc. *spuron (Cf. O.N. spori, M.Du. spore, Du. spoor, O.H.G. sporo, Ger. Sporn spur ), from PIE *spere ankle ( …   Etymology dictionary

  • Spur — Spur, v. t. [imp. & p. p. {Spurred} (sp[^u]rd); p. pr. & vb. n. {Spurring}.] 1. To prick with spurs; to incite to a more hasty pace; to urge or goad; as, to spur a horse. [1913 Webster] 2. To urge or encourage to action, or to a more vigorous… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Spur — Spur, v. i. To spur on one s horse; to travel with great expedition; to hasten; hence, to press forward in any pursuit. Now spurs the lated traveler. Shak. [1913 Webster] The Parthians shall be there, And, spurring from the fight, confess their… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»